“Cái khó ló cái khôn” - Ngành bán lẻ tìm thấy tương lai trong đại dịch COVID-19

"Siêu thị không người bán" không chỉ đáp ứng yêu cầu phòng chống dịch mà nó còn bắt kịp xu hướng phát triển của ngành bán lẻ thế giới.

Nhu cầu tăng mạnh, trong khi hạn chế về nhân lực đang khiến các siêu thị ở các địa phương thực hiện giãn cách xã hội rơi vào tình cảnh quá tải, kéo theo đó là rất nhiều khó khăn về vận chuyển, cung ứng hàng hóa.

Trước bối cảnh trên, nhiều mô hình "siêu thị không người bán" ra đời đã thu hút sự chú ý của người tiêu dùng ở TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh. Mô hình này không chỉ đáp ứng yêu cầu phòng chống dịch mà nó còn bắt kịp xu hướng phát triển của ngành bán lẻ thế giới.

Tất cả đều dựa vào sự trung thực của khách hàng.

Đại diện chuỗi "siêu thị không người bán" trên tuyến phố Triều Khúc, Thượng Đình (TP.Hà Nội), anh Nguyễn Hoàng Kiệt chia sẻ: “Ý tưởng trên được phát triển từ mô hình gian hàng không người bán ở Nhật Bản, phù hợp trong thời điểm TP.Hà Nội đang giãn cách xã hội. Gian hàng không có nhân viên phục vụ, chỉ có khách hàng trong quầy, hạn chế tiếp xúc đông người”.

Không có nhân viên bán hàng, không có người giám sát, tất cả việc mua, bán, trả tiền đều dựa vào sự trung thực của khách hàng.

Người tiêu dùng tự bỏ tiền vào hộp khi mua sắm tại siêu thị không người bán.

Ngoài ra trong thời gian giãn cách xã hội, cửa hàng còn có chính sách cho người có hoàn cảnh khó khăn mua trước trả tiền sau khi hết giãn cách.

Tăng cường các giải pháp.

Tương tự, Đại diện Grove Fresh - chủ "siêu thị thông minh" ở quận Bình Thạnh, TP Hồ Chí Minh, cũng chia sẻ toàn bộ khâu bán hàng, thanh toán của siêu thị này được vận hành qua hệ thống camera, không tiếp xúc. Điều này khuyến khích phát triển thanh toán không tiền mặt, không tiếp xúc.

Đối với những hộ dân có nhu cầu gấp, lực lượng mua hộ sẽ trực tiếp đến cửa hàng mua và chuyển tận tay người dân. Người dân cũng có thể chủ động đặt hàng và thanh toán combo đã chọn theo đường link do nhà bán lẻ cung cấp. Nhân viên điểm bán sẽ phối hợp với lực lượng mua hộ giao hàng tận tay người dân.

Ông Trần Thanh Nam, Tổ trưởng Tổ Công tác 970 về kết nối tiêu thụ nông sản phía Nam, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT cho biết trước nhu cầu rất lớn của người tiêu dùng tại TP Hồ Chí Minh với nông sản combo - ý tưởng mà Tổ đưa ra. Bộ NN&PTNT đã đề nghị UBND TP Hồ Chí Minh ưu tiên triển khai chương trình "Combo nông sản 10kg/túi".

Ông Nam nhìn nhận, qua các ứng dụng mạng xã hội sẵn có như Zalo, Facebook, Email.. người mua và bên cung ứng tự kết nối thực hiện giao dịch mua bán sẽ giảm được áp lực của cơ quan chức năng trong cung cấp lương thực, thực phẩm thiết yếu cho người dân trong thời gian giãn cách xã hội.

Mới đây, Văn phòng Điều phối xây dựng nông thôn mới TP Hà Nội cũng cho biết, đang tiếp nhận đơn đăng ký tham gia khóa tập huấn bán hàng online, livestream thứ 3.

Đồng thời, xây dựng kế hoạch thí điểm mô hình “Chợ đêm trên mây” hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm OCOP.

Hà Nội thí điểm mô hình 'Chợ đêm trên mây', hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm OCOP.

"Chợ đêm trên mây" được kỳ vọng là dịp để các chủ thể quảng bá, giới thiệu sản phẩm OCOP, nông sản thực phẩm an toàn, đặc sản vùng miền tiêu thụ nội bộ, tiêu thụ chéo giữa các nhóm hàng hóa của nhau. Đồng thời, giới thiệu và bán sản phẩm đến khách mời tham dự các sự kiện tiêu thụ online tổ chức vào tối thứ 6 hằng tuần…

Trong phiên "Chợ đêm trên mây" này, giá bán các sản phẩm cũng sẽ được các chủ thể ưu đãi để khuyến khích khách hàng và khách mời kết nối tiêu thụ nông sản, thực phẩm an toàn. Mục tiêu cốt lõi mà phiên chợ hướng đến là “Sản phẩm thật - Giá trị thật - Giao dịch thật”.

Đầy tiềm năng nhưng cũng nhiều thách thức.

Có thể thấy, dịch bệnh diễn biến căng thẳng nhưng những ý tưởng về kênh phân phối trên đang tạo ra sự đa dạng trong hoạt động kết nối tiêu thụ hàng hóa.

Bà Đinh Thị Mỹ Loan - Chủ tịch danh dự Hiệp hội Các nhà bán lẻ Việt Nam cho biết : “Dù chưa có số liệu thống kê chính thức, nhưng theo ước tính từ Hiệp hội cũng như các doanh nghiệp thì hiện nay kênh bán lẻ truyền thống vẫn chiếm tới 70% sản lượng hàng hóa phân phối, 30% còn lại do kênh bán lẻ hiện đại đảm nhiệm. Riêng đối với mặt hàng nông sản, thực phẩm, thì tỷ lệ này là 85%-15%.”

“Điều đó có nghĩa, kênh bán lẻ truyền thống vẫn đang nắm vai trò chủ đạo trong tiêu thụ nông sản, thực phẩm”.

Bà Loan cũng cho biết, hiện nay logistics trong ngành bán lẻ vẫn đang là vấn đề khó khăn không chỉ trong dịch COVID-19 mới xảy ra. Cách đây vài năm Hiệp hội đề xuất xây dựng kho hàng Việt ở khu vực kinh tế trọng điểm, thời điểm đó các thành viên lớn của Hiệp hội phấn khởi để làm nhưng rất tiếc ý tưởng đó không thể thực hiện.

Tuy nhiên, theo bà, trong bối cảnh này có thể khôi phục lại ý tưởng trên, theo đó lập ra trung tâm logistics, hoặc trung tâm phân phối hàng nông sản ở các khu vực trọng điểm, có sự tham gia của các nhà bán lẻ.

Chia sẻ tiếp theo của bà Nguyễn Thị Hậu - Chủ tịch Hiệp hội Bán lẻ Việt Nam: “Ngành bán lẻ trước đây chỉ bán hàng trực tiếp, tuy nhiên trong bối cảnh dịch COVID-19 đang mở ra phương thức bán hàng đa kênh, trong đó ngành đang đẩy mạnh kênh bán hàng online”.

Theo bà Hậu, trong thời gian dịch bệnh, lượng hàng mua online tăng gấp nhiều lần so với trước đó và tăng so với kênh bán hàng trực tiếp. Chính vì vậy, ngành bán lẻ đang tăng cường hơn tính chuyên nghiệp của mình trong khâu này từ việc nâng cấp hệ thống, xử lý các đơn hàng, phương thức giao hàng thế nào để đáp ứng hơn nhu cầu của người dân.

Thay đổi tư duy để phát triển kinh tế.

Tất nhiên đó cũng là câu chuyện lâu dài mà ngành bán lẻ cần tính đến, còn trong bối cảnh trước mắt, các doanh nghiệp bán lẻ, hay những đơn vị đảm nhiệm phân phối hàng hóa mong muốn Bộ Y tế và Bộ Công Thương phối hợp tạo điều kiện để nhóm đối tượng nhân viên tuyến đầu của họ được nhanh chóng tiêm vắc-xin phòng COVID-19 nhằm bảo vệ sức khỏe an toàn cho các doanh nghiệp bán lẻ đồng thời tạo môi trường mua sắm an toàn cho người tiêu dùng.

Tạo điều kiện để nhóm đối tượng nhân viên tuyến đầu của họ được nhanh chóng tiêm vắc-xin phòng COVID-19 nhằm bảo vệ sức khỏe an toàn cho các doanh nghiệp bán lẻ đồng thời tạo môi trường mua sắm an toàn cho người tiêu dùng.

"Thực sự ngành bán lẻ cần có “sức khỏe” cả về con người và cả hệ thống. Trước đây vẫn có những quan điểm không coi trọng khâu bán lẻ trong sản xuất và tiêu dùng. Vì vậy cần thay đổi tư duy đó, bởi ngành bán lẻ là cầu nối giữa sản xuất và tiêu dùng để thúc đẩy nền kinh tế”.

“Ngành bán lẻ có khỏe mạnh, có tính chuyên nghiệp thì cầu nối đó mới vững chắc được và mới thúc đẩy được sự phát triển của nền kinh tế", bà Hậu chia sẻ.

Những mô hình bán lẻ độc đáo như "mang chợ ra phố", "đưa chợ ra không gian thoáng", "chợ di động", "chợ 0 đồng", "chợ một giá", "chợ cư dân", "siêu thị không người bán" hay "đi chợ hộ", "bán hàng theo combo"... cần được nhân rộng và phát triển mạnh mẽ hơn nữa để đáp ứng những yêu cầu cấp bách của người dân.

Tổng hợp.