Khi các nhà sản xuất ôtô như General Motors, Volkswagen và Ford Motor đưa ra những hứa hẹn táo bạo về việc chuyển đổi sang một tương lai của xe điện, một điều hiển nhiên cũng đi kèm là họ sẽ cần rất nhiều pin.
Nhu cầu về pin cho xe điện đã vượt xa nguồn cung, thúc đẩy cơn sốt toàn cầu khi các nhà đầu tư, các công ty cũ và mới lao vào. Họ đua nhau phát triển công nghệ, xây dựng các nhà máy để hỗ trợ hàng triệu chiếc xe điện ra đời.
Ngày trước, pin được xem là một trong những thành phần kém thú vị nhất của ôtô, nhưng nay đã ngược lại. Sản xuất ôtô về cơ bản không thay đổi trong 50 năm qua và hầu như không mang lại nhiều lợi nhuận.
Nhưng ngành công nghiệp pin thì đang chín muồi để đổi mới.
Công nghệ của nó đang phát triển với tốc độ gợi nhớ đến những ngày đầu tiên của máy tính cá nhân, điện thoại di động hay ôtô. Nó thậm chí có tiềm năng tạo ra Steve Jobs hoặc Henry Ford tiếp theo.
Wood Mackenzie, một công ty tư vấn và nghiên cứu năng lượng, ước tính xe điện sẽ chiếm khoảng 18% doanh số bán xe mới vào năm 2030. Điều đó làm tăng nhu cầu về pin lên khoảng 8 lần so với năng lực sản xuất của các nhà máy hiện nay.
Một số nhà phân tích còn dự đoán doanh số xe điện sẽ tăng nhanh hơn nhiều so với con số trên.
Các nhà sản xuất ôtô đang tham gia vào một cuộc đua khốc liệt để có được công thức hóa học cung cấp nhiều năng lượng nhất với giá thấp nhất và trong gói nhỏ nhất.
Tháng trước, GM thông báo sẽ kinh doanh hoàn toàn xe điện vào năm 2035, dấu mốc mà các nhà hoạch định chính sách và môi trường xem là điểm quan trọng.
Sản xuất pin hiện do các công ty như Tesla, Panasonic, LG Chem, BYD China và SK Innovation thống trị. Gần như tất cả đều có trụ sở tại Trung Quốc, Nhật Bản hoặc Hàn Quốc.
Nhưng cũng có nhiều tên tuổi mới tham gia. Các nhà đầu tư đang đổ tiền vào các công ty khởi nghiệp mà họ tin rằng sắp có bước đột phá.
"Tôi nghĩ chúng ta đang ở giai đoạn sơ khai, có nhiều tiền hơn là những ý tưởng".
- Andy Palmer, Cựu CEO của Aston Martin và hiện là Phó chủ tịch của InoBat Auto, một công ty khởi nghiệp về pin, bình luận.
QuantumScape, công ty khởi nghiệp ở Thung lũng Silicon có các nhà đầu tư gồm Volkswagen và Bill Gates, đang nghiên cứu một công nghệ có thể giúp pin rẻ hơn, đáng tin cậy hơn và sạc nhanh hơn.
Startup này không có doanh số đáng kể và có thể thất bại trong việc sản xuất và bán pin. Tuy nhiên, các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán lại coi công ty có giá trị hơn cả nhà sản xuất ôtô Pháp là Renault.
Trung Quốc và Liên minh châu Âu đang bơm ngân sách vào công nghệ pin, trong khi Mỹ cũng không có ý định đứng ngoài.
Liên minh châu Âu đang trợ cấp sản xuất pin để tránh phụ thuộc vào các nhà cung cấp châu Á và nhằm duy trì việc làm trong ngành công nghiệp ôtô. Tháng trước, Ủy ban châu Âu công bố quỹ 2,9 tỷ euro hỗ trợ sản xuất và nghiên cứu pin.
Một phần trong số đó sẽ được chuyển cho Tesla, vì quyết định xây một nhà máy gần Berlin.
Một số nhà máy sản xuất pin đang lập kế hoạch hoặc xây dựng ở Mỹ, bao gồm nhà máy GM đang xây dựng ở Ohio với LG. Nhưng giới phân tích cho rằng các ưu đãi liên bang đối với sản xuất ôtô điện và pin sẽ rất quan trọng để tạo ra một ngành công nghiệp phát triển mạnh ở Mỹ.
"Không có gì bí mật khi Trung Quốc thúc đẩy mạnh mẽ việc sản xuất và phát triển pin".
- Margaret Mann, một quản lý tại Trung tâm Khoa học Di động Tích hợp thuộc Phòng thí nghiệm Năng lượng Tái tạo Quốc gia, đơn vị của Bộ Năng lượng Mỹ, nói.
"Tôi không bi quan", bà nói về khả năng của Mỹ trong việc sản xuất pin, "Nhưng tôi không nghĩ rằng tất cả các vấn đề đã được giải quyết".
Các doanh nhân làm việc trong lĩnh vực này cho biết đây là những ngày đầu và các công ty Mỹ vẫn có thể đi trước các nhà sản xuất châu Á đang thống trị ngành pin.
"Ngành pin hiện không có tính cạnh tranh. Nó có tiềm năng to lớn và rất quan trọng đối với nền kinh tế năng lượng tái tạo, nhưng chúng phải trở nên tốt hơn".
- Jagdeep Singh, CEO QuantumScape đánh giá.
Hầu hết chuyên gia chắc chắn nhu cầu về pin sẽ tiếp thêm sức mạnh cho Trung Quốc, quốc gia tinh chế hầu hết kim loại được sử dụng trong pin và sản xuất hơn 70% tổng số pin.
Theo dự đoán của Roland Berger, một công ty tư vấn quản lý của Đức, khả năng sản xuất pin của Trung Quốc sẽ chỉ giảm nhẹ trong thập kỷ tới, mặc dù kế hoạch mở rộng sản xuất của châu Âu và Mỹ là đầy tham vọng.
Tom Einar Jensen, CEO Freyr, công ty đang xây dựng một nhà máy sản xuất pin ở miền bắc Na Uy cho biết "có sự phân chia địa chính trị sâu sắc". Ông nói rằng, ngành công nghiệp ôtô châu Âu không muốn phụ thuộc quá nhiều vào nhập khẩu từ châu Á nói chung và Trung Quốc nói riêng.
Freyr có kế hoạch huy động 850 triệu USD, một phần của đề xuất sáp nhập với Alussa Energy Acquisition Corporation. Thỏa thuận, được công bố vào tháng 1, sẽ đưa Freyr niêm yết trên sàn New York.
Công ty có kế hoạch sản xuất pin bằng công nghệ do 24M Technologies ở Cambridge, Massachusetts phát triển.
Ưu tiên hàng đầu của ngành pin là làm cho giá cả rẻ hơn. Ông Srinivasan cho biết, bộ pin cho một loại xe điện hạng trung có giá khoảng 15.000 USD, gần gấp đôi mức giá để một chiếc ôtô điện đạt được sự chấp nhận rộng rãi.
Theo Roland Berger, có thể tiết kiệm chi phí hơn bằng cách thực hiện hàng chục cải tiến nhỏ - như sản xuất pin gần nhà máy ôtô để tránh chi phí vận chuyển - và giảm lãng phí. Khoảng 10% nguyên liệu sản xuất pin bị lãng phí vì phương pháp sản xuất không hiệu quả.
Tuy nhiên, trong một nghiên cứu gần đây, Roland Berger cũng cảnh báo nhu cầu ngày càng tăng có thể đẩy giá nguyên liệu thô như lithium, coban và niken lên cao sẽ lấy mất hiệu quả các phần tiết kiệm chi phí đó.
Ngoài ra, ngành công nghiệp ôtô cũng đang cạnh tranh về pin với các công ty điện, cần có pin để lưu trữ năng lượng gió, mặt trời. Điều này càng làm tăng nhu cầu pin.
Nhiều công ty đã mọc lên để tìm cách thay thế các khoáng chất đắt tiền được sử dụng trong pin bằng các vật liệu rẻ và phổ biến hơn.
OneD Material, có trụ sở tại San Jose, California, tạo ra một chất trông giống như bã cà phê đã qua sử dụng để sử dụng trong các cực dương. Vật liệu này được làm từ silicon, dồi dào và rẻ tiền, để giảm nhu cầu về graphite, vốn khan hiếm và đắt tiền hơn.
Theo VNExpress