Quan hệ tình dục sớm khi không được tiếp cận đầy đủ các kiến thức, dịch vụ sức khỏe sinh sản... không chỉ tiềm ẩn nhiều nguy hại tới sức khoẻ và cuộc sống tương lai của các em mà còn ảnh hưởng tới chất lượng dân số cũng như dẫn đến nhiều hệ lụy xã hội khác.

Đã đến lúc không thể coi nhẹ vấn đề này. Các em cần được bảo vệ bản thân và phát triển toàn diện.

Những con số đáng báo động…

Theo nghiên cứu về hành vi sức khỏe học sinh do Bộ Y tế và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) thực hiện, trong 6 năm, tỷ lệ quan hệ tình dục lần đầu trước 14 tuổi tăng gấp hai lần, từ 1,45% năm 2013 lên 3,51% năm 2019.

Trong số học sinh từng quan hệ tình dục, hơn 42% có sử dụng bao cao su và 44% sử dụng các phương pháp ngừa thai khác, thấp hơn so với năm 2013.

Việc không tiếp cận đầy đủ các dịch vụ sức khỏe tình dục, sinh sản và các biện pháp tránh thai rõ ràng góp phần gây ra tình trạng thanh thiếu niên mang thai.

Kết quả Điều tra đánh giá các mục tiêu trẻ em và phụ nữ (MICS) ở Việt Nam 2014 của UNICEF cho thấy tỷ lệ người chưa thành niên sinh con là 45/1.000 phụ nữ độ tuổi 15-19 và đây là mức bình quân của khu vực Đông Nam Á.

Tỷ lệ mang thai của trẻ em gái người dân tộc thiểu số độ tuổi 15-19 cao hơn nhiều và có chiều hướng gia tăng.

Bên cạnh đó, Việt Nam có tỷ lệ nạo phá thai cao: bình quân 2,5 lần phá thai, sảy thai ở mỗi phụ nữ.

Theo một nghiên cứu khác của TS Tâm lý học Trần Thành Nam - Đại học Quốc gia Hà Nội - đến hết lớp 12, có 39% học sinh được hỏi cho biết mình đã quan hệ tình dục, trong đó 10% nói đã từng quan hệ tình dục với 3 người trở lên.

Đặc biệt, có 29,5% học sinh nam không sử dụng bao cao su trong lần quan hệ gần nhất, chỉ 8% học sinh nữ nói rằng mình có sử dụng ít nhất một cách phòng tránh thai, bao gồm nhiều hình thức không khoa học như: Uống nước chanh, quan hệ đứng và vệ sinh vùng kín bằng chanh sau khi quan hệ.

Khoảng 10% học sinh THPT báo cáo đã từng quan hệ với từ 3 người trở lên, khoảng 15% có sử dụng các chất kích thích (gồm cả rượu, các dạng ma túy) trong lần quan hệ gần nhất.

Cùng với xu hướng quan hệ tình dục sớm, tỷ lệ nạo phá thai ở tuổi vị thành niên (từ 15 - 19 tuổi) của Việt Nam hiện bị xếp vào hàng cao nhất Đông Nam Á và đứng thứ 5 trên thế giới.

Tính trung bình mỗi năm cả nước có khoảng 300.000 ca nạo hút thai ở độ tuổi 15 - 19, nhiều em đã nạo hút thai nhiều lần.

Nguyên nhân được cho là quan hệ tình dục trước hôn nhân, quan hệ tình dục khi chưa hiểu biết đủ các biện pháp tránh thai.

Song con số thực tế có thể cao hơn do nhiều trẻ chưa dám thành thật.

Những hậu quả khôn lường và hệ lụy cho cả một thế hệ trẻ

Quan hệ tình dục sớm luôn để lại hệ lụy.

Đối với trẻ trai, quan hệ tình dục đôi khi nhằm thể hiện cái tôi hoặc khám phá bản thân, có thể gây những tác động cơ học không mong muốn như chấn thương dương vật, thủng cùng đồ, thậm chí vô sinh.

Ngoài ra, xuất tinh sớm và thường xuyên sẽ làm hao hụt đáng kể số lượng và chất lượng tinh trùng.

Đây có thể là những nguy cơ dẫn đến tình trạng rối loạn cương dương hay xuất tinh sớm sau này.

Quan hệ tình dục không có biện pháp bảo vệ, hoặc chỉ dùng bao cao su khi xuất tinh làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục như HIV, lậu, giang mai, HPV, viêm gan B,...

Với trẻ gái, cơ quan sinh dục sau tuổi dậy thì phát triển mạnh, nhất là khi có hành kinh.

Tuy nhiên, để cơ thể hoàn thiện toàn bộ cơ quan sinh dục phục vụ chức năng mang thai, trở thành người mẹ thì cần nhiều thời gian.

Quan hệ tình dục sớm và thiếu hiểu biết có thể làm rách màng trinh và tổn thương âm đạo gây chảy máu dữ dội, viêm nhiễm niệu đạo, âm đạo và âm hộ... dẫn đến rối loạn tâm lý, ảnh hưởng đến kết quả học tập và quan hệ với gia đình, xã hội.

Trẻ gái quan hệ tình dục mà không sử dụng các biện pháp an toàn hay có nguy cơ mang thai ngoài ý muốn.

Mang thai ở tuổi vị thành niên làm tăng nguy cơ dị tật thai nhi cao hơn phụ nữ trong độ tuổi sinh sản (18 đến 35 tuổi), dễ đẻ non, sảy thai, suy dinh dưỡng, stress, trầm cảm,...

Độ tuổi này trẻ gái cũng không có điều kiện kinh tế tốt, nhiều người giấu diếm gia đình dẫn đến thiếu thốn sự chia sẻ và cảm thông, ảnh hưởng tinh thần.

Trường hợp may mắn thì "mẹ tròn con vuông", song làm mẹ quá sớm cũng là một gánh nặng rất lớn đến những trẻ chưa sẵn sàng cả về tâm lý, kỹ năng sống hay kinh tế.

Nguy hiểm hơn, nhiều trẻ không dám đến cơ sở y tế để phá thai mà đi phá thai "chui", không đảm bảo vô khuẩn có thể gây viêm nhiễm, xuất huyết, tai biến sản khoa...

Theo Luật Trẻ em năm 2016, người dưới 16 tuổi được xem là trẻ em và bất cứ hành vi quan hệ trong độ tuổi này đều vi phạm pháp luật.

Lý do khiến trẻ vị thành niên quan hệ tình dục ngày càng sớm

Cơ thể sinh lý phát triển sớm (dậy thì sớm)

Bước vào tuổi dậy thì, dưới ảnh hưởng của các hormone nội tiết, cơ thể phát triển mạnh và xuất hiện nhu cầu sinh lý.

Tuy nhiên, nhu cầu sinh lý khác nhau ở mỗi người và có thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: Di truyền, thể trạng, môi trường sống, văn hóa xã hội…

Mặc dù những thay đổi này diễn ra vào những thời điểm khác nhau và ở mức độ khác nhau, tuổi dậy thì ở nữ thường xảy ra trong độ tuổi từ 10 và 14.

Trong số những thay đổi về cảm xúc đó là sự gia tăng ham muốn tình dục ở tuổi dậy thì.

Thiếu kiến thức giới tính, sức khỏe tình dục

Ở Việt Nam hiện nay, việc triển khai, giảng dạy về giáo dục giới tính chưa phát huy hiệu quả cao.

Trong đó, bao gồm cả vấn đề tư vấn giới tính và tình dục không được chú trọng đúng mực.

Điều này khiến trẻ vị thành viên không thể trang bị kiến thức cần thiết về quan hệ tình dục, tác hại nguy hiểm của việc quan hệ tình dục sớm...

Hoặc, khi trẻ gặp vấn đề về tâm sinh lý tuổi mới lớn nhưng không được quan tâm, lắng nghe từ cha mẹ, sẽ có nguy cơ dẫn đến nhiều hệ luỵ như quan hệ tình dục sớm, tỉ lệ thủ dâm (ở nam) tăng lên, thậm chí là dẫn trầm cảm.

Tiếp xúc với mạng xã hội có nội dung độc hại

Ở tuổi vị thành niên, trẻ chưa có đủ nhận thức đúng đắn về quan hệ tình dục.

Việc đua đòi, học theo những nội dung độc hại đó mà không có sự can thiệp, định hướng của cha mẹ sẽ khiến trẻ có những suy nghĩ lệch lạc và không tránh khỏi dẫn đến quan hệ tình dục sớm ở trẻ vị thành niên.

Giáo dục giới tính - Điều thiết yếu mà phụ huynh nào cũng nên lưu ý

"Việc giáo dục giới tính, đời sống tình dục, các biện pháp bảo vệ... thông thường phải đi trước từ một đến hai năm so với sự phát triển sinh lý của trẻ, ví dụ bé gái là 6 đến 8 tuổi, bé trai là 7 đến 9 tuổi (trước thời điểm trẻ dậy thì).

Tuy nhiên ở Việt Nam, trẻ được giáo dục giới tính khá muộn, nhiều gia đình để mặc trẻ tự lớn khiến trẻ bỡ ngỡ, băn khoăn, tò mò", chuyên gia nhận định.

Trong khi đó, theo chuyên gia này, các nước phương Tây giáo dục giới tính từ tuổi mẫu giáo, trang bị kiến thức phù hợp với sự phát triển thể chất và nhận thức của con trẻ.

Tại Nhật Bản, giáo dục giới tính là bắt buộc đối với nhóm 10-11 tuổi, chủ yếu đề cập tới các chủ đề sinh học như kinh nguyệt và xuất tinh.

Trung Quốc và Sri Lanka triển khai giáo dục giới tính cho trẻ về giai đoạn sinh sản.

Thụy Điển từ năm 1942 đã trang bị cho trẻ em từ 7 tuổi trở lên kiến thức cơ bản về mang thai và sinh con...

Bên cạnh trách nhiệm của nhà trường, gia đình cũng là nền tảng vững chắc để giảng giải cho con hiểu những vấn đề nhạy cảm về giới tính và tình dục ngay từ khi còn nhỏ.

Chia sẻ thẳng thắn với con về vấn đề giới tính, tình dục và các cơ quan nhạy cảm trên cơ thể khi con còn nhỏ giúp con hiểu rằng tình dục và giới tính là điều bình thường trong cuộc sống.

Tuy nhiên, cha mẹ khi giáo dục giới tính cho trẻ cần thể hiện sự tế nhị và cởi mở đúng mực, tránh làm cho con cảm thấy hoang mang và nhìn nhận sai lầm về giới tính.

Điều quan trọng là bố mẹ phải trang bị sẵn sàng những kiến thức tối thiểu về vấn đề này để giải đáp tất cả những câu hỏi hay thắc mắc của con.