Việc trì hoãn khi cần thực hiện một nhiệm vụ nào có lẽ không còn quá xa lạ đối với tất cả chúng ta. Về cơ bản, trì hoãn là một hiện tượng tâm lý tự nhiên “rất con người" và không có gì xấu.

Thậm chí “trì hoãn” đúng cách còn là một công cụ hiệu quả hỗ trợ quá trình làm việc

Tuy nhiên khi sự trì hoãn bị vượt ngưỡng và cản trở đến tiến độ công việc chung, đó là khi chúng ta cần chú ý cải thiện vấn đề này 

Trì hoãn lo âu

Theo tác giả Neil Fiore của cuốn “The Now Habit", trì hoãn được coi là cơ chế đối phó với nỗi lo âu của việc bắt đầu hoặc hoàn thành bất cứ nhiệm vụ/ quyết định nào".

Neil cũng giải thích, đa số người trì hoãn thường mang tâm lý “tham công tiếc việc" do những kỳ vọng phi thực tế.

Bên cạnh đó, họ cũng không thành thạo kỹ năng quản lý thời gian. Hậu quả là họ dễ nhận quá nhiều việc ngoài khả năng trong khoảng thời gian hẹp.

Việc ôm đồm như vậy khiến những người trì hoãn lo âu thường xuyên thấy bất an, căng thẳng. Và thói quen “để mai tính" được hình thành nhằm giúp họ đối phó với nỗi bất an ấy. Cuối cùng họ mắc kẹt trong cái hồ trì hoãn - lo âu do chính mình tạo nên. 

Nếu có kiểu trì hoãn này, điều quan trọng đầu tiên bạn cần là cân nhắc kỹ lưỡng mục tiêu nào thực sự có ý nghĩa để theo đuổi, thay vì ôm đồm tất cả. 

Khi biết được số lượng, trình tự và thời gian cần để hoàn thành các đầu việc, bạn sẽ cảm thấy bớt đi cảm giác lo âu do bị quá tải bởi cả núi công việc mà không biết bắt đầu từ đâu.

Sau khi đã lên kế hoạch, hãy bắt tay vào thực hiện từng việc một bằng phương pháp Pomodoro - phân chia thời gian làm việc xen kẽ giữa “deep work” và các quãng nghỉ ngắn. Suy cho cùng, nỗi lo âu của bạn chỉ chấm dứt khi công việc được hoàn thành.

Tuy nhiên, dù là phương pháp như thế nào, sức lực của bạn cũng có giới hạn. Và đôi khi bạn cần học cách nói “không".

Trì hoãn “dễ trước khó sau”

Không phải nhiệm vụ nào cũng ở mức độ phức tạp như nhau. Bên cạnh những việc đơn giản còn là những tác vụ hết sức “hại não", làm ta phải vắt óc và tiêu hao biết bao thời gian và công sức. 

Vì tính chất khó nhằn ấy , não bộ sẽ có xu hướng ưu tiên việc “dễ trước, khó sau" để né tránh sự căng thẳng và mệt mỏi. Thay vì bắt tay vào nhiệm vụ khó xơi, bạn lại “tranh thủ" pha cốc cafe, kiểm tra email, trả lời tin nhắn,....

Cuối cùng, sau 7749 việc vặt thì não bạn đã thấm mệt trong khi nhiệm vụ chính vẫn còn bỏ ngơ.

Thay vì mòn mỏi chờ động lực để vượt “ải", bạn hãy thử áp dụng nguyên tắc “Làm gì đi" “Do something principal” theo gợi ý của chuyên gia Mark Manson.

Nguyên tắc này cho rằng hãy cứ thực hiện đi, bất chấp những nỗi sợ, suy diễn hay chán nản. Khi đã bắt tay vào làm, cảm hứng sẽ đến trên đà tư duy và trở thành động lực cổ vũ bạn tiến lên từng bước khi thực hiện nhiệm vụ phức tạp. 

Ngoài ra, thay đổi góc nhìn từ “dễ trước, khó sau" thành “khổ trước sướng sau" với phương pháp eat that frog cũng sẽ giúp bạn giảm thiểu kiểu trì hoãn này đáng kể. Khi đã hoàn thành thử thách khó khăn ngay từ đầu, những nhiệm vụ sau sẽ dễ thở hơn nhiều. 

Trì hoãn chủ quan

Nếu bạn đã từng (hoặc thường xuyên) nhìn thấy dòng thông báo “Đã nộp bài vào lúc 11:59PM" khi nộp bài, khả năng cao bạn đã hình thành thói quen trì hoãn chủ quan thời gian. 

Dù được cho là thời gian thực hiện lâu đến đâu, cuối cùng bạn cũng kết thúc nhiệm vụ trong trạng thái “hối hả" ở phút thứ 89.

“Nước đến chân mới nhảy” là thói quen xấu, song trên thực tế có những người thậm chí ưa chuộng phong cách làm việc này. Họ cho rằng khi bị “adrenaline rượt” ở phút chót sẽ khiến mình tập trung hơn, từ đó hiệu suất làm việc trở nên hiệu quả hơn.

Tuy nhiên khi về lâu dài, điều này lại không có lợi chút nào. Adrenaline rượt làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, lo lắng, tăng cân, đau đầu và mất ngủ.

Bạn có thể ám hiệu cho não rằng “có việc cần hoàn thành” bằng cách thông báo công khai về hạn nộp bài của mình cho người khác (bạn bè, gia đình, đồng nghiệp,...)

Như vậy, bản thân sẽ cảm thấy áp lực cần phải hoàn thành công việc do có người quan sát và chú ý.

Ngoài ra, bạn cũng có thể lợi dụng hiệu ứng của áp lực đồng trang lứa và hệ thần kinh phản chiếu bằng cách rủ bạn làm cùng.

Trì hoãn cầu toàn 

Những người cầu toàn luôn muốn sự hoàn hảo nhiều đến mức bị ám ảnh nó. Vì vậy, họ thường có thói quen thường xuyên chỉ trích thành quả của mình, bất kể thực tế tốt xấu ra sao. 

Chính vì nỗi sợ thất bại hoặc kết quả không được như ý quá lớn, những người cầu toàn dễ rơi vào vòng xoáy quẩn quanh trong suy nghĩ tiêu cực mà không thực sự bắt đầu.

Theo anh Hoàng Nguyễn (Co-Founder và Design Coach tại GEEK Up), quá cầu toàn thực chất lại khiến bản thân khó hoàn thành trọn vẹn công việc hơn. Bên cạnh đó, nó cũng gây áp lực “ăn không ngon, ngủ không yên" ảnh hưởng tới sức khoẻ và sự sáng tạo của mỗi người. 

Mấu chốt của việc giải quyết chủ nghĩa cầu toàn, theo giáo sư tâm lý Karen McDowell là phá bỏ suy nghĩ “được ăn cả, ngã về không"

Vì vậy, hãy “chế biến” nhiệm vụ lớn thành nhiều phần nhỏ. Không chỉ để dễ quản lý hơn, việc này còn giúp giảm bớt cảm giác nghiêm trọng của việc hoàn thành xuất sắc một nhiệm vụ lớn. Và cuối cùng, khi đạt được những chiến thắng từ những phần việc nhỏ, bạn cũng sẽ hài lòng với thành quả của mình hơn. 

Theo Vietcetera