Trào lưu startup nở rộ và sự xuất hiện của các “vườn ươm” khởi nghiệp

Những năm gần đây, làn sóng khởi nghiệp đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam.

Vì vậy, Việt Nam trở thành mục tiêu của các nhà phát triển ứng dụng, của những thanh niên xuất thân từ lĩnh vực công nghệ thông tin nung nấu giấc mơ khởi nghiệp.

Những ý tưởng táo bạo, nhiệt huyết, những mô hình kinh doanh của các bạn trẻ có tiềm năng lớn với nhiều sản phẩm phong phú, đa dạng.

Do đó, việc đồng hành, giúp đỡ những bạn trẻ khát khao khởi nghiệp là điều rất cần thiết.

Hướng các startup tới cách tiếp cận toàn diện ngay từ khâu hình thành và phát triển ý tưởng, sáng tạo nhằm nâng cao hiệu quả ươm tạo khởi nghiệp.

Mặc dù việc khởi nghiệp hứa hẹn một tương lai sáng lạn, nhưng hiện thực không hề đơn giản như vậy.

Theo thống kê tại Việt Nam, có tới hơn 80% startup không thể duy trì quá 2 năm và chỉ 3% là thành công trong thực tế.

Ý tưởng khởi nghiệp thực chất chỉ chiếm 1% thành công của startup, 99% còn lại là do các yếu tố khác như chiếc lược, tài chính, quản trị, nhân sự và marketing.

Nếu như không đủ “độ chín” và bản lĩnh thương trường, startup dễ dàng ngã ngựa cho dù trong tay đã có nguồn vốn cực kì lớn.

Chính vì vậy mà các "tân binh" khi khởi nghiệp sẽ cần đến bài học kinh nghiệm từ những người đi trước, sự tư vấn hỗ trợ từ các chuyên gia cũng như mối quan hệ trong cộng đồng.

Với những hỗ trợ cơ bản từ phía các vườn ươm khởi nghiệp, các bạn trẻ đã có cơ hội tiến gần hơn tới ước mơ và xây dựng vững chắc doanh nghiệp của chính mình.

Hiện nay, các nhóm khởi nghiệp có thể nhận được sự hỗ trợ từ nhiều nguồn khác nhau, từ các cuộc thi khởi nghiệp cho tới các trung tâm ươm tạo.

Các mô hình “vườn ươm” startup nổi bật

Khởi nghiệp sáng tạo, hướng tới sự kết nối đổi mới ”mở’’, toàn diện và đa chiều

Một trong số các nền tảng đổi mới sáng tạo trên thị trường Việt Nam hiện nay phải kể đến nền tảng đổi mới sáng tạo BambuUP.

BambuUP giúp thiết lập những mối quan hệ có ý nghĩa giữa đơn vị cung cấp giải pháp đổi mới sáng tạo và đơn vị tìm kiếm giải pháp đổi mới sáng tạo.

Nền tảng BambuUP kết nối giữa đơn vị cung cấp đổi mới sáng tạo và đơn vị tìm kiếm giải pháp đổi mới sáng tạo.

Các chương trình này là một cơ hội đầu tư hoặc một cách để tài trợ cho các công ty con, phát triển công nghệ hoặc tìm kiếm quan hệ đối tác.

Vườn ươm BambuUp chính là cộng đồng mở, nơi khơi dậy tinh thần sáng tạo, khuyến khích khởi nghiệp. Mục tiêu nhằm nuôi dưỡng một hệ sinh thái khởi nghiệp toàn diện cùng sáng tạo và phát triển.

Chương trình tăng tốc khởi nghiệp

Zone Startups Việt Nam là một phần của mạng lưới Các Chương trình Tăng Tốc thuộc Trường Đại Học Ryerson ở Canada, Toronto.

Zone Startups Việt Nam được thành lập vào năm 2018 tại TP. HCM. Quỹ chuyên đầu tư có chọn lọc vào các công ty khởi nghiệp phần mềm giai đoạn đầu của Việt Nam với những ý tưởng sáng tạo, đột phá.

Ông Mohamed Lachemi - Chủ tịch Đại học Ryerson University (Toronto, Canada) tại sự kiện khởi động dự án Zone Startups tại Việt Nam.

Chỉ trong vòng vài năm, Zone Startups đã hỗ trợ, đầu tư vào các startup rất tiềm năng trong nhiều lĩnh vực như healthtech, edtech, fintech.

Có thể kể đến một số cái tên như Fundiin, GoStream, Edu2Review, MediHub...

Một quỹ đầu tư hay một chương trình tăng tốc khởi nghiệp không khác gì một startup.

Vì vậy, Zone Startups Việt Nam trong tương lai sẽ vẫn tập trung vào đầu tư. Hỗ trợ phát triển cho các công ty khởi nghiệp mô hình “B2B software technology, bán các giải pháp công nghệ cho doanh nghiệp” ở các vòng Pre-Seed và Seed.

Hệ sinh thái “vườn ươm” ba nguồn lực

Nối tiếp những mô hình vườn ươm khởi nghiệp, lần đầu tiên một công ty Việt Nam xây dựng chương trình khởi tạo startup hội tụ cả ba nguồn lực: công nghệ, vốn và thị trường.

Theo bà Trang Bùi, Giám đốc Chương trình Khởi tạo của Sun Asterisk, Việt Nam còn thiếu một mô hình khởi tạo startup hội tụ đầy đủ của ba nguồn lực là vốn, công nghệ và thị trường.

Đó là lý do công ty xây dựng hệ sinh thái "vườn ươm" với các nguồn lực này nhằm hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp về công nghệ thông tin tại Việt Nam.

Đại diện Sun Startups chia sẻ về mô hình khởi tạo startup giai đoạn 2022-2025 và Kick-off Chương trình Khởi tạo năm 2022.

Mô hình sẽ tập trung vào các startup về công nghệ trong lĩnh vực y tế và giáo dục, trong giai đoạn tiền hạt giống hoặc đã có sản phẩm nhưng cần tiếp tục phát triển.

Giải mã sự thành công của các vườn ươm khởi nghiệp

Khởi nghiệp đang là con sóng lớn tại Việt Nam.

Lĩnh vực này cũng được Chính phủ quan tâm khi 2016 được chọn là năm Quốc gia khởi nghiệp. Nhằm thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp cho các doanh nghiệp và thế hệ trẻ.

Tuy nhiên, một điều dễ thấy là các tân binh trong làng startup thường gặp phải những khó khăn phổ biến như nguồn vốn, kinh nghiệm quản trị, sự hiểu biết về thị trường hay mối quan hệ với đối tác và khách hàng.

Hiểu được “nỗi lòng” của rất nhiều startup, nền tảng đổi mới sáng tạo BambuUp đã ra đời như một cộng động hỗ trợ các công ty khởi nghiệp phát triển công nghệ hay tìm kiếm quan hệ đối tác.

Đây được xem là một hệ sinh thái tập trung vào hai nội dung chính là khởi nghiệp và sáng tạo, hướng tới sự đổi mới toàn diện và đa chiều.

Đối với doanh nghiệp, thực hiện đổi mới sáng tạo là tất yếu, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.

Cụ thể, đơn vị sẽ cung cấp ý tưởng, giải pháp đổi mới. Sau đó, ngoài việc cung cấp 5 yếu tố cơ bản như: tài chính, điều kiện làm việc, đào tạo nhân lực, xúc tiến thương mại, tư vấn chuyên gia.

Nền tảng BambuUp còn đưa ra các dịch vụ về hoạt động kinh doanh, kỹ năng khởi nghiệp, khả năng R&D, đào tạo, tư vấn và kết nối với đơn vị tìm kiếm giải pháp đổi mới.

Song song với sự phát triển nhanh chóng của hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, nhu cầu cập nhật thông tin toàn diện và kịp thời nắm bắt những xu hướng mới, những cơ hội hợp tác và đầu tư mới của các công ty khởi nghiệp, các nhà đầu tư… cũng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Nắm bắt được nhu cầu và xu hướng đó, nền tảng đổi mới sáng tạo BambuUP, dưới sự bảo trợ của Trung tâm Hỗ trợ Khởi nghiệp Sáng tạo Quốc gia (NSSC) đã hợp tác triển khai Dự án phát hành Báo cáo “Toàn cảnh Đổi mới sáng tạo mở Việt Nam 2021”.

Sự kiện cho phép các Startup đăng ký giải pháp đổi mới sáng tạo của mình và nắm bắt cơ hội kết nối với các doanh nghiệp có nhu cầu phù hợp.

Báo cáo này được xây dựng và phát hành với kỳ vọng sẽ là nguồn thông tin thúc đẩy và mở rộng cơ hội hợp tác, đầu tư tiềm năng trong và ngoài nước giữa các công ty khởi nghiệp, doanh nghiệp và nhà đầu tư.

Từ đó, tạo ra lực đẩy đổi mới sáng tạo mạnh mẽ hơn nữa giữa các thành phần kinh tế, góp phần giúp phục hồi và tăng trưởng chủ động trong thời kỳ bình thường mới.

Một xu hướng nữa gần đây cũng được nhiều startup triển khai chính là chứng minh được kết quả kinh doanh của mình đủ tốt và đủ hấp dẫn để thu hút các quỹ đầu tư.

Việc nhiều quỹ đầu tư chú ý tới Việt Nam là một tín hiệu rất tích cực cho hệ sinh thái khởi nghiệp nội địa.

Vào năm 2019, Việt Nam có tỷ lệ khởi nghiệp cao thứ ba trong khu vực Đông Nam Á với sự xuất hiện của các chương trình tăng tốc, vườn ươm và coworking.

Vườn ươm Zone Startups là ví dụ điển hình cho các chương trình tăng tốc.

Zone Startups toàn cầu khởi động tại Việt Nam.

Zone Startups luôn quan niệm một startup tốt phải có một đội ngũ nhà sáng lập đủ tốt.

Với một đội ngũ tốt, cho dù mô hình kinh doanh có thất bại trong một giai đoạn thì nhà sáng lập chắc chắn sẽ tìm ra giải pháp khắc phục.

Zone Startups vẫn đang làm tốt và thành công với chiến lược này, tập trung vào những gì mình giỏi nhất, cũng là một tiêu chí giống như một startup.

Minh chứng là quỹ điều hành ở Canada đã có nhiều thương vụ thu lại 20-30 lần, ít nhất cũng sẽ là 7-8 lần tiền đầu tư ban đầu.

Trong tương lai, Zone Startups cũng sẽ gọi thêm một quỹ lớn hơn bởi hệ sinh thái đang càng ngày càng mở rộng và số tiền đầu tư cho các vòng đầu tư cũng sẽ ngày càng lớn.

Các dự án khởi nghiệp về công nghệ tại Việt Nam vừa có thêm một cơ hội được hỗ trợ khi chương trình hỗ trợ tăng tốc khởi nghiệp Zone Startups chính thức đi vào hoạt động tại Việt Nam.

Cuối cùng, Zone Startups sẽ hỗ trợ các tập đoàn lớn tại Việt Nam chuyển đổi số với hệ sinh thái khởi nghiệp của mình.

Bởi vì, nhiều startup Việt đã đủ tốt, sánh ngang với nhiều startup ở nước ngoài và sẵn sàng tiến ra thị trường quốc tế.

Nếu như hai mô hình trên tập trung vào sự đổi mới và đột phá về mặt ý tưởng khởi nghiệp thì Chương trình Khởi tạo của Sun Asterisk lại là sự tích hợp của cả ba yếu tố chủ lực bao gồm: công nghệ, vốn và thị trường.

Theo Cục Phát triển Thị trường và Doanh nghiệp khoa học công nghệ - Bộ Khoa học Công nghệ.

Năm 2021 có hơn 1,35 tỷ USD vốn đầu tư đến với các startup của Việt Nam.

Cộng đồng khởi nghiệp tại Việt Nam nhận được nhiều nguồn lực hỗ trợ từ hệ sinh thái khởi nghiệp chẳng hạn như nguồn vốn, hành lang pháp lý thông thoáng, nhiều tổ chức ươm tạo, nhiều cộng đồng chia sẻ kinh nghiệm.

Tuy nhiên, với những công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ thông tin, nguồn lực trên vẫn chưa đủ.

"Họ cần nhân tố trực tiếp tham gia vào quá trình phát triển sản phẩm, như các lập trình viên phù hợp, thiết kế sản phẩm hay người quản lý sản phẩm, cố vấn công nghệ…Sự thiếu hụt này dẫn đến khả năng thất bại cao hoặc doanh nghiệp sẽ rơi vào vòng luẩn quẩn, thiếu bứt phá khi ra thị trường", theo bà Theo bà Trang, Giám đốc Chương trình Khởi tạo của Sun Asterisk nhận định.

Từ năm 2018, Sun Startups đã bắt đầu thử nghiệm mô hình khởi tạo startup ứng dụng công nghệ thông tin ở giai đoạn tiền hạt giống và hạt giống với sự bảo đảm về nguồn lực cố vấn công nghệ từ Sun Asterisk.

Cụ thể, đến giai đoạn 2022-2025, mô hình tập trung hỗ trợ các startup về công nghệ cho các lĩnh vực y tế và giáo dục tại Hà Nội.

Sun Startups công bố mô hình khởi tạo startup giai đoạn 2022 – 2025.

Điểm đặc biệt của mô hình giai đoạn này là sự cam kết về hỗ trợ quản lý sản phẩm, cố vấn công nghệ song song với sự đảm bảo về nguồn vốn, đầu ra thị trường từ các nhà đầu tư và đối tác chiến lược.

Theo chương trình thì về vốn, mỗi startup được lựa chọn trong chương trình sẽ nhận khoản đầu tư ban đầu tối thiểu 20.000-60.000 USD hoặc không giới hạn từ các nhà đầu tư chiến lược trong vòng 1,5-2 tháng trước khi bước sang các giai đoạn tiếp theo.

Startup tham gia chương trình sẽ được đầu tư đến 60.000 USD, hỗ trợ tối đa 3 nguồn lực: công nghệ - vốn – thị trường với sự đồng hành của gần 20 nhà đầu tư, đối tác chiến lược.

Về công nghệ, các startup nhận hỗ trợ về nền tảng công nghệ, tuyển dụng, đào tạo...

Trong đó, nguồn lực lớn nhất còn là những chuyên gia sẵn có tại các doanh nghiệp Công nghệ thông tin.

Những người có mặt toàn thời gian trong chương trình để trực tiếp cố vấn và định hướng phát triển cho startup.

Từ đó, startup có thể đi nhanh hơn, không cần quá bài bản như một chương trình đào tạo lý thuyết đơn thuần nhưng bù đắp được đúng chỗ cần, chỗ thiếu của startup.

Thứ ba là sự cam kết về hỗ trợ quản lý sản phẩm, song song với đảm bảo về đầu ra thị trường từ các nhà đầu tư và đối tác của chương trình.

Tổng hợp từ nhiều nguồn