Rikkeisoft là một doanh nghiệp IT có khá nhiều điều đặc biệt. Đầu tiên, các Founder và Key member (thành viên chủ chốt) đều có điểm chung từng là sinh viên Bách Khoa.

Doanh nhân Bùi Quang Huy và startup Rikkesoft. Doanh nhân Bùi Quang Huy và startup Rikkesoft.

Thời điểm họ nhập học cũng là năm đầu tiên của chương trình liên kết Việt - Nhật với vốn ODA của Nhật Bản là học bổng du học tại 2 ngôi trường danh tiếng Đại học Ritsumeikan và Đại học Keio dành cho top 20 sinh viên xuất sắc.

Họ cùng nhau thành lập Rikkeisoft sau khi từ Nhật trở về và doanh nghiệp IT này rất thành công trong hoạt động outsource, nhất là thị trường Nhật Bản.

Cái tên Rikkeisoft giờ đây được biết đến rộng rãi hơn kể cả ngoài lĩnh vực IT khi Founder và CEO công ty đều được Forbes vinh danh trong Top 30 Under 30.

Một cái tên nổi trội không kém so với Founder Tạ Sơn Tùng và CEO Rikkei Japan Bùi Quang Huy là CDO- Giám đốc chuyển đổi số Ngô Minh Quân. Điều đặc biệt hơn nữa, anh Ngô Minh Quân đồng thời giữ chức vụ Founder/Co-Founder và CTO- Giám đốc công nghệ của 3 công ty khởi nghiệp khác trong ngành IT.

Chuyển đổi số đang là xu thế diễn ra mạnh mẽ, nhanh chóng trên toàn cầu. Doanh nghiệp vừa có thể gia tăng hiệu quả công việc vừa đáp ứng nhu cầu khách hàng bằng cách số hóa quy trình và hoạt động kinh doanh.

Trải qua 10 năm làm startup, "cái bẫy" nhiều startup non trẻ thường gặp phải là gì?
Về cá nhân tôi, ngay từ những ngày đầu dấn thân vào lĩnh vực IT tôi đã nhận thấy mình là người không phù hợp lắm với outsource (gia công phần mềm) mà muốn đi sâu nghiên cứu, phát triển để làm ra các sản phẩm của riêng mình.

Thời gian đầu viết các ứng dụng, làm game, dịch vụ, đứng dưới góc độ kỹ thuật và công nghệ, anh Ngô Minh Quân tự tin nhóm mình có thể làm được những sản phẩm với công nghệ tốt và sẽ có người dùng nếu sản phẩm tương tự đã xuất hiện tại nước ngoài.

Nhưng thực tế, dù các sản phẩm cũng có lượng người dùng nhất định nhưng chỉ với số lượng người như thế, dự án không thể kiếm ra tiền.

Sau 2 năm liên tục ra mắt các app, ứng dụng nhưng không thành công, tôi đã tự nhìn lại và đặt câu hỏi tại sao các sản phẩm công nghệ, app với chức năng rất tốt nhưng tại sao lại không thu hút được người dùng...

Và lúc đó, anh Quân nhận ra một “cái bẫy” mà đâu đó những người làm công nghệ đều mắc phải đó là làm những sản phẩm mà thị trường không cần hoặc nhu cầu thì có nhưng lượng người dùng không đủ lớn để đem lợi nhuận về cho dự án.

Nếu lượng người dùng ít thì thậm chí còn không đủ để duy trì chi phí hạ tầng chứ chưa nói tới bù đắp các chi phí khác của giai đoạn nghiên cứu, phát triển sản phẩm.

10 năm, tôi đã tham gia rất nhiều startup, có thất bại, có thành công. Và bài học rút ra là: Startup đừng quá mộng mơ, phải thực dụng. Đừng để bị cuốn theo mong muốn tạo ra sản phẩm mang dấu ấn riêng, mà quên điều cốt lõi trong kinh doanh, tư duy kiếm tiền cực kỳ quan trọng. Muốn đóng góp giá trị thì trước hết công ty phải tồn tại đã.

Không phải cứ sản phẩm, app ở nước ngoài thành công thì về việt nam sẽ thành công.
Theo tôi, ở đâu đó, quá trình này đã diễn ra từ 10 năm trước. Và Rikkei khi đó cũng đã tham gia vào quá trình này.

Và thực tế cũng đã có rất nhiều startup thành công với mô hình này. Họ thành công từ chính việc mang mô hình tại nước ngoài về triển khai tại Việt Nam.

Tuy nhiên sai lầm sẽ xảy ra khi ứng dụng mô hình nước ngoài lâu dài mà không có sự thay đổi bởi tốc độ công nghệ dịch chuyển và biến đổi là rất nhanh.

Khi sao chép mô hình của nước ngoài về Việt Nam thì mình sẽ chỉ có lợi thế được trong khoảng 1-2 năm đầu về yếu tố bản địa. Nhưng ngay sau đấy, các startup muốn thành công phải xây dựng được cho mình giá trị riêng.

Một ví dụ điển hình cho việc này là Grab và Uber, cùng là phần mềm trên điện thoại để đặt xe cho người dùng. Tuy nhiên Grab, với am hiểu thị trường châu Á, đã triển khai "xe ôm công nghệ" rất nhanh chóng.

Ý tưởng chỉ có giá trị... 0 đồng.

Startup nói riêng và giới làm công nghệ nói chung đều nhận định là ý tưởng là thứ khó định giá, nhiều khi còn không có giá trị. Và cái cách chúng ta thực hiện ý tưởng đó như thế nào mới là quá trình tạo ra giá trị.

Như là Grab, họ có ưu thế hơn hẳn Uber về mặt local (yếu tố địa phương) - họ hiểu biết hơn về thị trường Đông Nam Á nên ngay từ đầu đã chú trọng vào mảng motorbike (xe ôm).

Trong khi đó, Uber chú trọng vào mảng phát triển mảng Car với những thuật toán tìm đường rất chính xác cho ô tô. Nhưng khi Uber tiến vào Việt Nam- một thị trường người dân sử dụng phương tiện xe máy là chủ yếu thì Uber vẫn phải tập trung mảng xe 2 bánh và thanh toán tiền mặt.

Khi bắt đầu dấn thân vào con đường startup CDO Rikkeisoft từng gặp những thất bại nào chưa, cũng như bài học cho bản thân?

Làm startup, chắc là cũng không có ai chưa thất bại bao giờ (cười). Bản thân tôi thì cũng "may mắn" vì đã trải qua nhiều thất bại như thế.

Giai đoạn 2012-2013, Rikkeisoft ra mắt nhiều ứng dụng nhưng không thu hút được nhiều người dùng nên ban lãnh đạo đã phải ngồi lại với nhau để nhìn nhận thẳng thắn vấn đề, dừng những dự án này và tập trung vào outsource.

Đây cũng là thời điểm mà Rikkeisoft tập trung, đầu tư hơn nữa vào thị trường Nhật, mở cả chi nhánh tại Nhật, khởi đầu cho chuỗi thời gian khoảng 5 năm mà cứ mỗi năm doanh thu và nhân sự đều tăng gấp đôi.

Cũng may mắn cho tôi, những thất bại này đã giúp mình nhận ra những điều đang thiếu và yếu. Do đó tôi quyết định tiếp tục dành thêm 2 năm để đi học, trải nghiệm thêm để bổ sung những điều ấy từ nước ngoài (học Thạc sĩ CNTT tại Úc).

Hai lần du học, từ Nhật Bản trở về rồi lại một lần nữa sang ÚC, điều này đã thay đổi con người CDO Ngô Minh Quân như thế nào so với nếu đơn thuần chỉ là một kỹ sư CNTT Bách Khoa?
Tôi thấy may mắn vì mình được trải nghiệm 3 nền giáo dục với những màu sắc và phong cách rất khác nhau, mang tới cho mình nhiều trải nghiệm.

Ở Nhật anh Quân học được tính nghiêm túc, sự miệt mài trong công việc và họ luôn đề cao tính chính xác và chữ tín trong công việc thì tại Úc, vị Giám đốc chuyển đổi số này học được cả sự linh hoạt, năng động trong tính kỷ luật của họ. Họ cởi mở với sự sáng tạo và tôn trọng ý kiến cá nhân.

Từ đó, tôi nhận ra được tầm quan trọng trong việc duy trì trao đổi thông tin cũng như đề cao tính cá nhân trong giao tiếp và sự khác biệt về giao tiếp giữa các nền văn hóa để rồi áp dụng một cách linh hoạt và đúng đắn.

Sau khi từ Úc về, chắc hẳn CDO đã có thay đổi ít nhiều?
Góc độ tiếp cận của tôi đã rất khác giai đoạn đầu tiên khi tham gia vào các startup, cụ thế là khi lên mô hình cho một startup, tôi đã nhìn nhận nó dưới nhiều góc hơn.

Đầu tiên là góc nhìn hiệu quả kinh doanh, góc nhìn truyền thông - marketing cho sản phẩm... và cuối cùng mới đến góc nhìn của mình, góc nhìn của người làm kỹ thuật.

Kết quả có được CDO Ngô Minh Quân đã thực tế hơn nhiều trong mảng startup và tìm được những đồng đội phù hợp.

Anh Ngô Minh Quân cũng chia sẻ thêm “Tìm mảnh ghép phù hợp với mình điều đầu tiên phải là "mảnh ghép" mình không làm được.”
Với vai trò Co-founder/CTO trong các startup CDO Ngô Minh Quân đã quản lý team như thế nào, trao quyền ra sao, hẳn là có KPI?
“Tất cả các startup tôi làm đều ứng dụng công nghệ một cách tối đa trong việc xây dựng mô hình doanh nghiệp, từ kinh doanh đến quản trị”, CDO Ngô Minh Quân cho biết.

Vị CDO chia sẻ thêm về Express Agency, một startup ông thực hiện từ 2015 đến nay “Muốn thiết kế một banner quảng cáo, khách hàng có thể đặt hàng online, cung cấp các thông tin kích thước, màu sắc, yêu cầu nội dung… và nhận được sản phẩm trong vào vài giờ đồng hồ, hoàn toàn dựa trên hệ thống riêng của chúng tôi.”

Anh Ngô Minh Quân đồng hành cùng Express Agency từ năm 2015 đến nay. Anh Ngô Minh Quân đồng hành cùng Express Agency từ năm 2015 đến nay.

Về quản trị doanh nghiệp, từ giải pháp có sẵn đến giải pháp tự xây dựng đều được ứng dụng bởi công nghệ. Điều này giúp startup có thể vận hành một cách gọn nhẹ, linh hoạt mà không yêu cầu lãnh đạo phải tham gia quá nhiều.

Kể cả ghi quy mô nhân sự chưa lớn, công ty cũng chú trọng phân nhóm và phân quyền rõ ràng. Và mọi người luôn có khoảng thời gian cố định và cụ thể để cùng ngồi lại và đánh giá về chất lượng hoạt động của mình từ việc hoàn thành KPI đến điểm mạnh yếu trong quá trình làm việc.

KPI của startup luôn luôn phải được đo lường bằng con số (doanh số, lợi nhuận, traffic (lương truy cập), user (lượng người dùng),… liên quan đến các yếu tố và tác động từ bên ngoài.

Những dự án chuyển đổi số tiêu biểu và đáng nhớ nhất đối với CDO Ngô Minh Quân.

Nói về dự án chuyển đổi số đáng nhớ nhất, theo tôi, có thể kể đến Giải pháp định danh điện tử – Rikkei eKYC. Đây là một sản phẩm do Rikkeisoft trực tiếp nghiên cứu và phát triển, mang dấu ấn riêng của Rikkei – Make in Rikkei.

Đây là một dự án mà ngay từ khi bắt đầu, anh Quân cùng đội của mình xác định phải làm chủ công nghệ lõi của ứng dụng, làm chủ được các thuật toán liên quan đến AI, xử lý hình ảnh, sinh trắc học để không bị phụ thuộc bên thứ 3.

Tuy nhiên, để đẩy nhanh quá trình nghiên cứu họ sử dụng công nghệ lõi của Google hay Microsoft, Amazon và khi triển khai thì chưa đáp ứng ngay được vì phải chia sẻ dữ liệu với bên thứ 3 thì mới đáp ứng được nhu cầu thay đổi bất ngời trên hạ tầng khách hàng.

Keyword “Tin tưởng” được CDO Ngô Minh Quân nhắc đến đầu tiên trong mối quan hệ giữa anh Quân và những người đứng đầu Rikkeisoft, với doanh nghiệp và sau đó mới là “tầm nhìn”.

Vấn đề niềm tin đã được thiết lập từ rất lâu rồi, từ khi chúng tôi là những sinh viên cùng lớp, cùng du học, cùng chung nhà, tối tối chơi game với nhau. Sự tin tưởng này được chúng tôi hình thành một cách rất tự nhiên.

Về tầm nhìn, Rikkeisoft muốn trở thành tập đoàn công nghệ số 1 Việt Nam, phát triển những giải pháp, sản phẩm hữu ích, thay vì gia công phần mềm truyền thống như trước.

Nhận định của CDO Ngô Minh Quân trước sự tác động của đại dịch lên làn sóng chuyển đổi số ngày nay.

Có thể ví von đây cũng như một quá trình chọn lọc tự nhiên, những doanh nghiệp mà mô hình kinh doanh cũng như sản phẩm dịch vụ của họ không phải là phục vụ nhu cầu thiết yếu sẽ ngay lập tức bị ảnh hưởng.

Thứ hai, với chính nội bộ doanh nghiệp IT, làm chuyển đổi số, do khách hàng bị ảnh hưởng bởi COVID-19, một số mảng kinh doanh của họ sẽ phải dừng lại. Thời điểm.

Hoạt động "work from home" nhìn chung cũng không gây ra nhiều xáo trộn với nội bộ công ty. Tuy nhiên, vẫn có một số hoạt động "team work" thì khi mọi người làm việc tại văn phòng, trao đổi trực tiếp với nhau sẽ hiệu quả hơn. này họ sẽ tập trung hơn vào những hoạt động để doanh nghiệp có thể tồn tại.

Với các doanh nghiệp IT và chuyển đổi số như Rikkei, Covid-19 cũng tạo ra thêm nhiều cơ hội bởi đại dịch đã kích thích thêm nhu cầu chuyển đổi số của khách hàng.

Theo Nhịp sống doanh nghiệp