0903 789 968
576
Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (Global Innovation Index - GII) là bộ công cụ đo lường và đánh giá đổi mới sáng tạo.
Bộ công cụ này đã và đang trở thành nền tảng của hoạch định chính sách kinh tế.
GII 2022, ấn bản lần thứ 15 trong năm nay, được WIPO (Tổ chức sở hữu Trí tuệ Thế Giới) công bố với sự hợp tác của Viện Portulans - Viện nghiên cứu và giáo dục phi lợi nhuận.
Kể từ khi được thiết lập vào năm 2007, GII đã được Hội đồng Kinh tế và Xã hội Liên Hợp Quốc công nhận trong nghị quyết năm 2019 về Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo nhằm đo lường đổi mới sáng tạo liên quan đến các mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs).
Hàng năm, GII phân tích và cung cấp thước đo hiệu suất trong 132 nền kinh tế trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của các quốc gia.
Khác với những thước đo truyền thống, GII có sự tổng quát hơn và theo chiều ngang, bao gồm các khía cạnh xã hội, mô hình kinh doanh và kỹ thuật.
Để xếp hạng các quốc gia, GII sẽ dựa vào 81 chỉ số, tính bằng giá trị trung bình thuộc hai bảng chỉ số phụ đầu vào và đầu ra đổi mới sáng tạo gồm 7 trụ cột:
Thể chế vĩ mô, nguồn nhân lực và nghiên cứu, cơ sở hạ tầng, thị trường và môi trường kinh doanh, trình độ phát triển của thị trường, tri thức và công nghệ, sản phẩm sáng tạo.
Những chuyển biến mới trong làn sóng đột phá sáng tạo
Theo công bố mới nhất của GII 2022 cho thấy hai làn sóng đổi mới:
- Làn sóng kỹ thuật số được xây dựng trên siêu máy tính, AI và tự động hóa đang tạo ra nhiều tác động các ngành và lĩnh vực nghiên cứu khoa học
- Làn sóng đổi mới dựa trên những đột phá trong công nghệ sinh học, công nghệ nano, vật liệu mới và các ngành khoa học khác.
Những tác động tích cực của 2 làn sóng mới này sẽ cần thời gian để chuyển đổi và thực hiện, vượt nhiều trở ngại đặc biệt là trong việc áp dụng và phổ biến công nghệ đến xã hội.
Trong năm 2021 bất chấp đại dịch COVID-19, Nghiên cứu và Phát triển (R&D) cùng với các khoản đầu tư khác thúc đẩy hoạt động đổi mới trên toàn thế giới tiếp tục bùng nổ
Với việc nuôi dưỡng tốt hơn các hệ sinh thái đổi mới, một kỷ nguyên mới của tăng trưởng theo định hướng đổi mới có thể cất cánh do các làn sóng đổi mới của Thời đại kỹ thuật số và Khoa học sâu (Deep Science) dẫn đầu.
Sự bùng nổ lớn nhất là đầu tư mạo hiểm (Venture capital - VC), các giao dịch VC đã tăng 46% vào năm 2021.
Tuy nhiên, năm nay có sự thắt chặt các chính sách tiền tệ và những tác động trực tiếp đến vốn rủi ro, dẫn đến sự giảm tốc của VC.
Thứ hạng của các quốc gia trên bảng xếp hạng
Theo báo cáo GII 2022, Thụy Sĩ vẫn là nước đứng đầu bảng xếp hạng đổi mới sáng tạo trong năm thứ 12 liên tiếp.
Quốc gia châu này dẫn đầu toàn cầu về kết quả đổi mới, đặc biệt trong sáng chế, đầu tư phần mềm, sản xuất công nghệ cao.
Tiếp theo là Mỹ, Thụy Điển, Anh và Hà Lan, Hàn Quốc, Singapore, Đức, Phần Lan, Đan Mạch nằm trong top 10 nước dẫn đầu bảng xếp hạng về thu nhập cao vượt trội.
Các quốc gia châu Á vào top 15 gồm Hàn Quốc (vị trí 6), Singapore (vị trí 7), Trung Quốc (vị trí 11), Nhật Bản (vị trí 13) và Hong Kong (vị trí 14) đều trong nhóm các nhà lãnh đạo đổi mới.
Thụy Điển đứng đầu về cơ sở hạ tầng, thị trường và môi trường kinh doanh cũng như chỉ số nhà nghiên cứu, quỹ cho R&D.
Ở Trung và Nam Á, Ấn Độ (xếp vị trí 40) dẫn đầu khu vực, theo sau là Iran (xếp vị trí 53) và Uzbekistan (xếp vị trí 82).
Năm nay, Ấn Độ vượt qua Việt Nam để giành vị trí dẫn đầu nhóm ba quốc gia về đổi mới theo nhóm thu nhập trung bình thấp.
Quốc gia này tiếp tục dẫn đầu Thế Giới về sản xuất ICT (Công nghệ thông tin và Truyền thông).
Cùng với đó, Ấn Độ giữ vị trí hàng đầu trong nhiều chỉ số khác như vốn mạo hiểm, quỹ khởi nghiệp, mở rộng quy mô đào tạo sinh viên ngành khoa học và kỹ thuật, tăng trưởng năng suất lao động và đa dạng hóa ngành công nghiệp.
Tại Đông Nam Á, Indonesia (thứ 75) có một bước nhảy vọt khi đạt được vị trí cao nhất kể từ năm 2012 (thứ 100).
Nhờ dẫn đầu thế giới về chính sách văn hóa khởi nghiệp, có những cải thiện đáng chú ý trong mối liên kết đổi mới và tài sản vô hình, đầu tư khởi nghiệp và mở rộng quy mô, hợp tác nghiên cứu và phát triển trường đại học..
Một số quốc gia đang phát triển cũng cho thấy sự đổi mới như Indonesia, Uzbekistan và Pakistan.
Một số thay đổi vị trí của top 15 trong bảng xếp hạng năm nay
Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ và Ấn Độ giữ vững vị thế cường quốc đổi mới sáng tạo toàn cầu.
Mỹ tăng một bậc lên vị trí 2, Hà Lan (thứ 5), Singapore (thứ 7), Đức (thứ 8) và Trung Quốc tăng một bậc lên vị trí 11.
Các quốc gia châu Á vào top 15 gồm Hàn Quốc (Vị trí thứ 6), Singapore (thứ 7), Nhật Bản (vị trí 13) và Hong Kong (thứ 14).
Hàn Quốc từ vị trí thứ 21 (năm 2012) đã vào nhóm top 10 (năm 2020) và tiến lên vị trí thứ 6.
Trong khi đó, Nhật Bản từ vị trí 25 (năm 2012) tiến dần vào vị trí 13.
Trung Quốc giữ vị trí thứ 34 (năm 2012) đã tăng đều đặn hàng năm lên vị trí thứ 11.
Vị trí của Việt Nam trong bảng xếp hạng GII 2022
Năm nay, Việt Nam xếp vị trí 48/132 quốc gia, nền kinh tế.
Mặc dù giảm 4 bậc so với 2021 (xếp thứ 44), Việt Nam vẫn giữ vị trí thứ 3 tại khu vực Đông Nam Á, sau Singapore (thứ 7) và Thái Lan (thứ 43).
Đặc biệt, Việt Nam dẫn đầu thế giới về nhập khẩu công nghệ cao.
Đồng thời, Việt Nam có sự cải thiện vị trí xếp hạng về đầu vào đổi mới sáng tạo (từ 60/132 lên 59/132).
Nhưng lại giảm ba bậc thứ hạng đầu ra đổi mới sáng tạo (38/132 xuống 41/132) so với năm 2021.
Việt Nam cùng với Iran và Philippines là ba nền kinh tế thu nhập trung bình có tốc độ tăng trưởng hiệu suất đổi mới nhanh nhất hiện nay.
Trong các nền kinh tế về các chỉ số đổi mới chính, Việt Nam thuộc nhóm quốc gia cùng với Philippines (thứ 59), Indonesia (thứ 75), Campuchia (thứ 97) và Lào (thứ 112) đã đạt được những tiến bộ lớn nhất trong thập kỷ qua - tăng hơn 20 bậc.
Theo WIPO, Việt Nam đạt kết quả tốt nhất về trụ cột sản phẩm sáng tạo (vị trí thứ 35/132) và yếu kém nhất là về trụ cột nguồn nhân lực và nghiên cứu (vị trí 80/132).
Những chỉ số cần được cải thiện của Việt Nam về:
Môi trường pháp lý, tỷ lệ sinh viên nước ngoài học tập trong nước, kết quả về môi trường, lao động nữ có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao, xuất/nhập khẩu dịch vụ ICT (% tổng mậu dịch), xuất khẩu dịch vụ văn hóa và sáng tạo,...
Nhiều chỉ số vẫn là điểm mạnh của Việt Nam như:
Nhập khẩu công nghệ cao (thứ 1/132), %GDP, đa dạng hóa của ngành công nghiệp nội địa (thứ 9), tốc độ tăng năng suất lao động (thứ 3), xuất khẩu công nghệ cao (% tổng giao dịch thương mại) (thứ 3), sáng tạo ứng dụng di động (thứ 8)…
Mục tiêu của Việt Nam vào năm 2030 trên bảng xếp hạng GII
Đến năm 2030, chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu của Việt Nam thuộc nhóm 40 quốc gia hàng đầu Thế Giới.
Thủ tướng Chính phủ đề ra mục tiêu cụ thể trong Chiến lược phát triển khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo đến năm 2030 như sau:
- Nâng cao đóng góp của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo vào tăng trưởng kinh tế.
Bằng các hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ của các viện nghiên cứu và trường đại học, hoạt động đổi mới công nghệ, nâng cao năng lực quản trị, tổ chức trong doanh nghiệp.
- Đổi mới sáng tạo đóng vai trò quan trọng phát triển công nghiệp mũi nhọn, trọng tâm là công nghiệp chế biến.
Chế tạo, góp phần quan trọng vào cơ cấu lại nền kinh tế theo hướng hiện đại, đưa nước ta trở thành nước có công nghiệp hiện đại vào năm 2030, tỷ trọng giá trị sản phẩm công nghiệp công nghệ cao trong các ngành chế biến, chế tạo đạt tối thiểu 45%.
- Phát triển giá trị văn hóa, xã hội, con người Việt Nam.
Cung cấp luận cứ khoa học cho việc hoạch định đường lối, chủ trương, chính sách phát triển đất nước; đóng góp vào chỉ số phát triển con người (HDI) duy trì trên 0,7.
Kết luận
Thông qua báo cáo về chỉ số đổi mới của GII 2022, các quốc gia sẽ có những chiến lược tốt hơn để cải thiện những điểm cũng như đẩy mạnh sản phẩm sáng tạo của mình đến sự phát triển tốt nhất.
Tìm hiểu thêm: Xem đầy đủ bài báo cáo GII 2022 tại đây
