Theo đó, bài viết này sẽ lần lượt đi vào tìm hiểu các vấn đề:

- Thị trường làm việc tự do ở quốc tế và Việt Nam;
- Tại sao Gen Z lại thích làm việc tự do?
- Những điều cần lưu ý cho doanh nghiệp và Gen Z;
- Case Study từ môi trường làm việc tự do của Trends Việt Nam.

Làm việc tự do đang trở thành xu hướng của Gen Z (Ảnh: Unsplash).
Làm việc tự do đang trở thành xu hướng của Gen Z (Ảnh: Unsplash).

Thị trường làm việc tự do - Phần lớn Gen Z quốc tế cho đến Việt Nam đang mong muốn làm việc tự do

Nghiên cứu mới cho thấy, phần lớn Thế hệ Z đang chọn từ bỏ công việc 9-5 truyền thống để chuyển sang làm việc tự do.

Trong một cuộc khảo sát do Fiverr thực hiện cho thấy:

- 71% thanh niên từ 16-25 tuổi cho biết họ đang có kế hoạch, hoặc đã làm việc tự do.
- 36% nói rằng mục tiêu nghề nghiệp cuối cùng của họ là trở thành ông chủ của chính mình.

Tuy nhiên, Fiverr cũng phát hiện rằng:

- Chỉ 24% thanh niên 16-25 tuổi xác định chính sách làm việc từ xa là một yếu tố khi lựa chọn công việc.
- Thay vào đó, 44% nói rằng họ muốn giờ làm việc linh hoạt.
- Sau làm việc linh hoạt, các ưu tiên hàng đầu khác của nhân viên Gen Z là văn hóa làm việc tích cực và thân thiện (35%) và khả năng xây dựng kỹ năng (34%).

Có thể thấy, Gen Z vẫn nhận ra lợi ích của môi trường văn phòng nhưng họ kỳ vọng cao hơn và có xu hướng chuyển dịch nếu không được như mong đợi.

Tại Việt Nam, khoảng 2 năm trở lại đây, giới trẻ Việt Nam đang nhắc đến nhiều hơn đến cụm từ “Freelance" (làm việc tự do) và bắt đầu giai đoạn làm quen với cách làm việc mới này.

Giả như bạn có thể triển khai dịch vụ seo Phú Thọ chỉ với vài Freelance chuyên nghiệp, tận tâm và uy tín.

Khảo sát vào đầu năm 2022 của một công ty về giải pháp thương hiệu nhà tuyển dụng toàn diện và điều hành mạng cộng đồng nghề nghiệp cấp quản lý tại Việt Nam (với hơn 500.000 thành viên) cho thấy xu hướng chuyển từ việc làm cố định sang làm việc tự do tại Việt Nam đang gia tăng.

Có 14% nguồn nhân lực trí thức Việt Nam hiện là lao động tự do toàn thời gian, 26% làm tự do bán thời gian, 13% làm song song công việc cố định và bán thời gian bên ngoài.

Như vậy, hiện có tới 53% nguồn nhân lực trí thức tham gia vào nền kinh tế Gig Economy, nền kinh tế có sự tham gia của lực lượng lao động tự do, làm nhiều việc linh hoạt và được chia sẻ trả phí bởi khách hàng.

Phần lớn Gen Z quốc tế cho đến Việt Nam đang mong muốn làm việc tự do (Ảnh: Unsplash).
Phần lớn Gen Z quốc tế cho đến Việt Nam đang mong muốn làm việc tự do (Ảnh: Unsplash).

Tại sao Gen Z lại thích làm việc tự do? - Đáp ứng nhu cầu của giới trẻ

Là nhóm đầu tiên tham gia lực lượng lao động sau đại dịch, độ tuổi này dường như thể hiện thái độ thoải mái hơn khi nói đến quy định về trang phục công sở. 

Họ cũng có kỳ vọng cao hơn về mức tăng của tiền lương.

Đồng thời, có vẻ như Gen Z cũng đang mang cách tiếp cận “hãy là ông chủ của chính bạn” đến nơi làm việc.

Các số liệu gần đây của ONS cho thấy những người lao động tự do có nhiều khả năng làm việc tại nhà vì:

- Có thể chọn lịch làm việc của riêng họ. 
- Có thể tránh chi nhiều tiền hơn cho những thứ như đi lại và ăn trưa tại văn phòng.

Ngoài ra, thực tế cho thấy rằng xu hướng làm việc này cũng có nhiều ưu điểm đáp ứng được nhu cầu của giới trẻ:

- Sự linh hoạt và khả năng kiểm soát công việc.

Một freelancer có thể làm việc vào bất cứ lúc nào, ở bất cứ nơi đâu họ muốn miễn là đảm bảo công việc hoàn thành đúng hạn.

- Có quyền lựa chọn dự án mà mình yêu thích và thấy phù hợp.

Điều này vừa đảm bảo được sức khỏe tinh thần, vừa giúp Gen Z đáp ứng nhu cầu trải nghiệm những điều mới mẻ và trau dồi kỹ năng cá nhân.

- Gia tăng thu nhập vượt trội.

Freelancer có thể sắp xếp tham gia nhiều công việc hoặc có cơ hội làm việc với các công ty nước ngoài, giúp gia tăng thu nhập tối ưu.

Làm việc tự do đáp ứng nhiều nhu cầu và mong muốn của Gen Z (Ảnh: Unsplash).
Làm việc tự do đáp ứng nhiều nhu cầu và mong muốn của Gen Z (Ảnh: Unsplash).

Những điều cần lưu ý - Doanh nghiệp và Gen Z 

Đối với Gen Z muốn làm việc tự do, một số lưu ý cần được nhắc đến là:

- Đây sẽ là công việc không ổn định, và đòi hỏi tính chủ động và trách nhiệm nếu muốn gắn bó lâu dài.
- Chấp nhận cạnh tranh là thách thức tại thời điểm hiện tại, vì đây đang là một xu hướng cùng với đó là suy thoái kinh tế ảnh hưởng đến việc thay đổi định hướng nghề nghiệp của nhiều người.
- Xây dựng các mối quan hệ là điều cần thiết, không phải làm tự do là làm một mình, người làm việc tự do rất cần người giới thiệu hoặc tự liên hệ tìm dự án.
- Cần xây dựng kế hoạch trước khi thay đổi công việc: nguồn vốn, dự trù các chi phí cho cuộc sống, kế hoạch cụ thể, tiến độ rõ ràng. 

Điều đó đòi hỏi mỗi Freelancer nên luôn xây dựng thương hiệu cá nhân của mình vững chắc và tạo ra những sản phẩm khác biệt nhằm thu hút khách hàng tiềm năng.

Không dễ dàng để bắt đầu một công việc tự do nếu không có kế hoạch, mối quan hệ, kinh nghiệm và kỹ năng (Ảnh: Unsplash).
Không dễ dàng để bắt đầu một công việc tự do nếu không có kế hoạch, mối quan hệ, kinh nghiệm và kỹ năng (Ảnh: Unsplash).

Đối với doanh nghiệp, việc quản lý tuyển dụng hoặc xây dựng những chiến lược nhân sự cần tạo được sự thu hút cho Gen Z hơn ở thời điểm hiện tại.

Đặc biệt, đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, việc thu hút những tài năng trẻ hơn sẽ là chìa khóa để chống lại cuộc khủng hoảng tuyển dụng hiện nay. 

Theo đó, việc kết hợp các phương thức làm việc tự do cũng là một lựa chọn cần thiết tại thời điểm hiện tại.

Cùng với đó là sự cải thiện về văn hóa doanh nghiệp và chế độ đãi ngộ, đào tạo phù hợp với nhu cầu phát triển của mỗi cá nhân.

Doanh nghiệp cần thích nghi và những kế hoạch đối mặt với xu hướng này (Ảnh: Unsplash).
Doanh nghiệp cần thích nghi và những kế hoạch đối mặt với xu hướng này (Ảnh: Unsplash).

Trends Việt Nam - Môi trường làm việc tạo điều kiện cho Gen Z mong muốn làm việc tự do

Trends Việt Nam là Trang Tin tức đầu tiên về Xu hướng, Đổi Mới, Sáng Tạo ở Việt Nam, tiên phong tổ chức nội dung theo theo tư duy 6 mũ.

Đây là đơn vị sản xuất các nội dung phục vụ giới kinh doanh, nhà đầu tư và các nhà quản lý, lãnh đạo cấp cao, nhà tiếp thị, giới sáng tạo.

Các thành viên tại cộng đồng của Genius Việt Nam & Trends Việt Nam luôn được tạo cơ hội để khám phá và đi tới tận cùng các trải nghiệm về Động lực & Năng lực Cá nhân.

Theo đó, các thành viên sẽ được tham gia vào tất cả các lĩnh vực mà mình yêu thích và đam mê cho đến khi tìm được thứ mà mình sẵn sàng gắn bó.

- Một số vị trí: R&D, Content Writer, Media Planner, Marketing, Digital Marketing, PR Executive.
- Một số thể loại công việc: R&D, Client Briefing, Media Briefing, Proposal, Writing, Angle, Outline, phỏng vấn, quản lý Social Media, xây dựng kịch bản, Sản xuất Video, Chụp hình, thiết kế (Visual Content), xây dựng hệ thống, quy trình, Tuyển dụng, Quản lý nhân sự.
- Một số lĩnh vực có thể tham gia: Thương hiệu, Truyền thông, Báo chí, Digital Marketing, Social Content, Tổ chức sự kiện, Sản xuất Video, Chụp hình, Thiết kế Website.

Các thành viên có thể tham gia làm việc linh hoạt các công việc mà mình mong muốn, không bắt buộc tới công ty, không bắt buộc thời gian cố định, chỉ cần đáp ứng được hiệu quả công việc.

Đây cũng là nơi các Gen Z có thể trải nghiệm, khám phá và hoàn thiện bản thân mình cũng như phát triển bản thân trong lĩnh vực truyền thông.

Một môi trường làm việc lý tưởng là nơi các cá nhân có thể phát triển bản thân (Ảnh: Unsplash).
Một môi trường làm việc lý tưởng là nơi các cá nhân có thể phát triển bản thân (Ảnh: Unsplash).

Lời kết

Có thể thấy, làm việc tự do đang trở thành xu hướng trong giới trẻ, đặc biệt là Gen Z ở Việt Nam và trên thế giới.

Đây sẽ là thách thức và cơ hội cho cả các doanh nghiệp và lực lượng lao động hiện nay.

Một xu hướng có thể giúp mở ra một cơ hội mới hay tạo ra những thách thức mới nằm ở chính chiến lược để thích nghi hay đối phó với nó.

Vậy nên, hãy cân nhắc và vận dụng xu hướng phù hợp tại thời điểm hiện tại và định hướng cho tương lai.

Lược dịch có bổ sung từ bài viết của Startups.